Swap ryzyka kredytowego, znany jako CDS (Credit Default Swap), to umowa finansowa między dwoma stronami. W tej umowie jedna strona, zwana kupującym CDS, płaci drugiej stronie, sprzedającemu CDS, regularną opłatę zwaną premią. W zamian otrzymuje ochronę finansową na wypadek, gdyby określone aktywo bazowe, takie jak obligacja czy przedsiębiorstwo, nie spłaciło swojego długu.
Jak działa CDS?
Wyobraź sobie, że posiadasz obligacje firmy i obawiasz się, że może ona nie być w stanie spłacić swojego długu w przyszłości. Możesz wtedy kupić CDS od innego inwestora lub instytucji finansowej. Płacisz regularne premie, a w zamian otrzymujesz gwarancję, że jeśli firma nie spłaci długu, otrzymasz od sprzedawcy CDS wartość nominalną obligacji. Jeśli firma spłaci dług zgodnie z planem, tracisz jedynie zapłacone premie, ale zyskujesz pewność i spokój ducha.
CDS działa podobnie do ubezpieczenia: płacisz składkę, aby zabezpieczyć się przed ryzykiem finansowym. Jednak w przeciwieństwie do tradycyjnego ubezpieczenia, CDS mogą być wykorzystywane również do spekulacji. Inwestorzy mogą obstawiać, że dany podmiot stanie się niewypłacalny, i zyskać na tym, jeśli ich przewidywania się sprawdzą.
Rozwój rynku CDS
Rynek swapów ryzyka kredytowego zaczął dynamicznie rozwijać się od lat 2000. Niskie stopy procentowe oraz rosnące zainteresowanie złożonymi instrumentami finansowymi przyczyniły się do jego ekspansji. Inwestorzy szukali sposobów na zabezpieczenie się przed ryzykiem niewypłacalności emitentów obligacji, zwłaszcza tych o niższej wiarygodności kredytowej.
CDS stały się także popularnym narzędziem spekulacyjnym. W okresie poprzedzającym kryzys finansowy w 2008 roku wielu inwestorów wykorzystywało je do obstawiania niewypłacalności różnych firm i instytucji, zwłaszcza związanych z rynkiem kredytów hipotecznych typu subprime.
Jednak kryzys finansowy uwydatnił ryzyka związane z CDS. Niewypłacalność wielu podmiotów doprowadziła do ogromnych strat finansowych i zachwiała zaufaniem na rynkach. W rezultacie rynek CDS znacząco się skurczył, a regulacje dotyczące tych instrumentów zostały zaostrzone, aby zapobiec podobnym sytuacjom w przyszłości.
Przykład zastosowania CDS: Obligacje hipoteczne
Aby lepiej zrozumieć działanie CDS, rozważmy prosty przykład.
Firma emituje obligacje o wartości 20 mln zł. Aby zabezpieczyć swoją inwestycję, inwestor w obligacje decyduje się na zakup CDS. Zgadza się płacić emitentowi CDS roczną premię w wysokości 1% wartości obligacji. W zamian emitent CDS zobowiązuje się wypłacić inwestorowi pełną wartość obligacji, jeśli firma stanie się niewypłacalna.
Jeśli firma spłaci obligacje zgodnie z planem, inwestor otrzymuje swoje odsetki i kapitał 20 mln zł, tracąc jedynie zapłacone premie (CDS). Jeśli jednak firma nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, Emitent CDS wypłaca 20 mln zł i sam przejmuje niewypłacalne obligacje.
W tym scenariuszu inwestor w obligacje przeniósł ryzyko niewypłacalności firmy na emitenta CDS w zamian za regularne opłaty. Inwestor zyskuje pewność co do swojej inwestycji, podczas gdy emitent CDS otrzymuje premię, ale bierze na siebie ryzyko potencjalnej straty.
Podsumowanie
Swapy ryzyka kredytowego są ważnym narzędziem finansowym, które pozwala inwestorom na zabezpieczenie się przed ryzykiem niewypłacalności oraz na spekulację na temat przyszłej kondycji finansowej firm czy krajów. Choć mogą przynieść znaczące korzyści, niosą ze sobą również poważne ryzyka, co pokazał kryzys finansowy w 2008 roku. Dlatego ważne jest, aby inwestorzy dokładnie rozumieli mechanizmy działania CDS i byli świadomi potencjalnych konsekwencji swoich działań.